รายการ #ชัวร์แน่หรือแชร์มั่ว EP.27ตอน "วางขวดน้ำในรถ จะทำให้ไฟไหม้ แถมเกิดสารก่อมะเร็ง จริงหรือ ?
มีการแชร์โพสต์เตือนภัยกันว่า "การวางขวดน้ำไว้ในรถ จะมีอันตรายอย่างมาก เพราะเมื่อแสงตกกระทบกับน้ำ จะหักเห เปลี่ยนสภาพเป็นพลังงานความร้อน ก่อให้เกิดไฟไหม้ได้ จากแหล่งเชื้อเพลิงในรถ เช่น ผ้า/หนังสังเคราะห์/พลาสติก/ยาง" เรื่องนี้เป็นเรื่องจริง หรือเรื่องมั่ว ครับ ?
อันนี้เป็นเรื่องจริง ! ครับ
เคยมีรายงานแล้วทั้งในต่างประเทศและในไทย แต่มักจะเป็นความบังเอิญมากที่จะเกิดขึ้น ซึ่งสาเหตุหลักก็คือ ขวดน้ำทำตัวเหมือนเป็น "เลนส์" ที่โฟกัสรวมแสงดวงอาทิตย์ จะเกิดจุดความร้อนที่สูงพอจะทำให้วัสดุในรถติดไฟได้
หลักการนั้น ก็คล้ายๆ กับที่เราเอา "แว่นขยาย" ซึ่งเป็นเลนส์นูน มารวมแสงโฟกัสลงไปบนพื้น เกิดจุดแสงที่มีพลังงานความร้อนสูง เผาใบไม้ เผากระดาษเล่น ตอนเด็กๆ ซึ่งขวดใสใส่น้ำเปล่า ไม่ว่าจะเป็นขวดพลาสติกหรือขวดแก้ว ก็สามารถที่จะทำให้เกิดการโฟกัสแสงที่เข้ามาในรถได้เหมือนกัน
แต่ผู้เชี่ยวชาญก็บอกด้วยว่า แม้ขวดน้ำจะรวมแสงโฟกัสจนทำให้วัสดุในรถร้อนจัด เกิดควันของการเผาไหม้ขึ้นได้นั้น แต่ไม่น่าจะเป็นไปได้ที่จะถึงขนาดติดไฟลุกไหม้อุปกรณ์ในรถ จนไฟไหม้รถทั้งคัน อย่างที่กลัวกัน เพราะผู้ผลิตรถยนต์ส่วนใหญ่จะต้องใช้วัสดุภายในรถที่ทนไฟ ตามมาตรฐานการประกอบรถยนต์ (อ่านเพิ่มเติมใน https://www.livescience.com/62899-water-bottle-fire.html)
ตัวที่จะเป็นปัญหาจริงๆ คือ จะเป็นข้าวของอย่างอื่นๆ ที่เราทิ้งไว้ในรถเองมากกว่า เช่น แผ่นกระดาษ ผ้า เศษขยะ ถ้าบังเอิ้นบังเอิญ จุดโฟกัสรวมแสงจากขวดน้ำนั้นไปโดนพวกมันเข้าพอดี และเป็นระยะเวลานานเพียงพอที่จะเกิดการลุกไหม้ติดไฟได้
มีคลิปวิดีโอตัวอย่างที่บริษัท Idaho Power ของสหรัฐอเมริกา ลองทดลองเอาขวดน้ำมาทำเป็นเลนส์ ให้เกิดจุดความร้อนขึ้นในรถ (ดู https://youtu.be/EUdbdalZnEQ) พบว่า ขวดน้ำสามารถทำให้เบาะหนังในรถร้อนขึ้นถึง 99 องศาเซลเซียส และทำให้เกิดรูไหม้ขึ้น 2 รูบนเบาะนั้น
แต่ๆๆ ก็ต้องอย่าลืมว่า ทั้งขวดน้ำ-แนวแสงแดด-วัสดุเชื้อเพลิง ต้องบังเอิญมาเรียงตัวในระนาบที่เหมาะสมพอดีเป๊ะ ถึงจะเกิดเช่นนี้ได้ / ขวดน้ำเอง ก็ต้องเป็นขวดที่ผิวเรียบ ไม่เป็นร่อง และทรงโค้งกำลังดี ถึงจะเป็นเลนส์ที่เหมาะสม / น้ำที่อยู่ด้านใน ก็ต้องใสมากพอที่จะทำให้แสงผ่านไปได้
และที่สำคัญที่สุด คือ แสงแดดจะต้องส่องลงมาที่ขวดน้ำ เป็นเวลานานมากเพียงพอ ในมุมที่เหมาะสม กว่าที่จะทำให้จุดรวมแสงนั้นร้อนจัดจนเกิดการลุกไหม้ได้ ... ถ้าแสงส่องผ่านกระจกรถ หรือฟิล์มกรองแสง หรือเป็นวันที่มีเมฆ ก็จะลดปริมาณแสงที่จะผ่านขวดน้ำลงได้
ดังนั้น การทิ้งขวดน้ำไว้ในรถในวันที่แดดจัด แล้วทำให้เกิดไฟลุกไหม้ขึ้นในรถได้นั้น เป็นไปได้แต่ก็ไม่ได้จะเกิดขึ้นง่ายๆ ต้องบังเอิญมากๆ จริงๆ จึงจะเกิดสภาวะที่เหมาะสมขนาดนั้นได้ ... ถ้ากังวล ก็อย่าทิ้งขวดน้ำเปล่าไว้ในรถในตำแหน่งที่จะโดนแสงแดดได้โดยตรง แค่นั้นก็ปลอดภัยแล้วครับ
-------------------
นอกจากนี้ ยังมีการแชร์ข้อความเตือนกันอยู่เรื่อยๆ ว่า "ขวดน้ำวางไว้ในรถ จะเกิดสารก่อมะเร็ง" โดยอ้างว่า "80% ของคนที่ดื่มน้ำที่วางไว้ในรถ จะเป็นมะเร็ง เพราะขวดน้ำแบบ PET นั้น เมื่อโดนความร้อนจะปล่อยสาร BPA ออกมา ส่งผลต่อความผิดปรกติของพันธุกรรม เป็นโรคมะเร็งได้"
ซึ่งเรื่องนี้ ไม่จริง! นะครับ
สาร BPA หรือ Bisphenal A นั้น ไม่ได้ใช้เป็นองค์ประกอบของขวดน้ำดื่มใส หรือ ขวด PET ที่เราใช้ดื่มกันเลย สารนี้ ส่วนมากใช้เป็นสารที่เอาไว้ยารอยต่อของโลหะของกระป๋องอาหาร และก็เอาไว้ผลิตพลาสติกพวก PC หรือ Polycarbonate ที่เป็นพลาสติกหนาๆ ทนๆ ใสๆ ) สาร BPA นี้มีลักษณะคล้ายคลึงกับฮอร์โมนเพศ เลยมีความกังวลกันว่า ถ้าเอาไปทำขวดนมให้เด็กทารก ซึ่งต้องต้มบ่อยๆ จะทำให้สารมันหลุดออกมาและเป็นอันตรายต่อเด็กทารกในระยะยาวได้หรือไม่ เลยมีการรณรงค์ให้เลิกใช้ในขวดนม (แต่ไม่ใช่ในภาชนะของผู้ใหญ่หรืออาหารกระป๋องนะ)
ส่วนขวดใสใส่น้ำ หรือขวด PET (โพลีเอธิลีน เทเรพธาเลต) นั้น ก็สามารถเก็บน้ำ และวางไว้ในรถได้ แม้จะตากแดดร้อน โดยมีงานวิจัยพบว่า ถ้าจะให้เกิดสารอันตรายอื่นๆ เช่น phthalate และ พลวง ที่ละลายออกมาจากขวดลงไปในน้ำมากเกินมาตรฐาน ก็จะต้องใส่ตั้งขวดไว้ในที่ร้อน อุณหภูมิเกิน 60 องศาเซลเซียส นานเป็นเวลาเกิน 11 เดือน (ดูรายละเอียด https://en.wikipedia.org/wiki/Polyethylene_terephthalate#Safety)
ส่วนในไทยเองนั้น กระทรวงสาธารณสุขได้เคยสุ่มตรวจขวดน้ำ PET กว่า 10 บริษัท พบว่าค่าสารที่ละลายออกมานั้นอยู่ในมาตรฐาน (http://dmsc2.dmsc.moph.go.th/webroot/BQSF/File/VARITY/recycle_plastic.htm) และการนำขวดมาใช้ซ้ำนั้น ทาง ก.สาธารณสุข บอกว่าไม่น่ามีปัญหาเรื่องสารเคมีปนออกมา แต่อาจมีความเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อโรคและสิ่งสกปรกที่ตกค้างอยู่มากกว่า ถ้าล้างไม่ดีพอก่อนที่จะบรรจุซ้ำใหม่
น้ำที่เก็บในรถ จึงไม่ได้อันตรายหรือก่อมะเร็ง ขวด PET ก็สามารถเก็บน้ำได้นาน (แต่ไม่ใช่ตากแดดไว้เป็นแรมปี) และถ้าไม่จำเป็น ก็ไม่ควรเอามาใช้ซ้ำ หรือถ้าจะใช้ซ้ำ ก็ต้องล้างให้มั่นใจว่าสะอาดปราศจากเชื้อโรคปนเปื้อนจริง
---------------
ดังนั้น ที่แชร์กันอยู่ว่า "วางขวดน้ำในรถจอดตากแดดไว้ อาจจะทำให้เกิดไฟไหม้ได้" อันนี้เป็นเรื่อง "จริง" นะครับ แต่ก็เกิดได้ยากมากครับ ... ส่วนที่บอกว่า "ทำให้เกิดสารก่อมะเร็ง" นั้น เป็นเรื่อง "มั่ว" ครับ
Search